Aanmelden
U bent al klant ?
:

:


Wachtwoord vergeten ?
Account aanmaken
alles over inlijstingen
Restauratie
Videos
Onze winkels
Onze geschiedenis
Lijsten > Alles over inlijstingen > Lijsten à l'Ancienne: een stukje geschiedenis
Lijsten à l'ancienne
een stukje geschiedenis

Sinds zijn ontstaan beantwoordt de lijst aan de behoefte van de kunstenaar om voor zijn werk een eigen afgebakende ruimte te voorzien. De lijst vormt de grens tussen afbeelding en realiteit; zij staat tussen God’s schepping en de producten van de menselijke geest: dromen, fictie, verbeelding; tussen de werkelijke en de irreële wereld.

De boorden rond mozaïeken en de geschilderde omraming van muurfresco’s in de oud- heid zijn de eerste verwijzingen naar de lijst zoals wij haar nu kennen. In Pompeï worden er enkele muurschilderingen teruggevonden waarbij trompe l’oeil-effecten ervoor zorgen dat het lijkt alsof de afbeeldingen omzoomd zijn door een profiel en ophangen aan een touw.

Bij de aanvang van onze tijdtelling omlijnt men in de catacomben in Rome de muurschilderingen met gelijkmatige strepen. De geschilderde lijsten versierd met plantenmotieven die men terrugvindt in sommige mausolea, dateren uit de vierde eeuw.
In Constantnopel duiken symbolische afbeeldingen op. De omzoming van de iconen uit deze periode zijn de voorlopers van de houten lijst die we in de Middeleeuwen terugvinden rond religieuze schilderijen.

De ontwikkeling van de lijst is vanzelfsprekend nauw verbonden met de evolutie van het artistieke denken en wordt beïnvloed door de grote strekkingen uit de kunstgeschiedenis.
De Romaanse periode met zijn miniaturen schenkt ons een echte schat aan getekende omzomingen, veelal maaswerk en esotherische composities met een zeer precieze betekenis. De kleuren die hiervoor gekozen wor- den zijn altijd in harmonie met het kunstwerk. Deze prachtige versieringen zullen lange tijd een bron van inspiratie zijn voor de ambachtslieden die lijsten maken.
De schilderkunst uit de vroege Middeleeuwen neemt aanvankelijk vrede neemt met eenvoudige, rechtlijnige profielen. Nog tijdens de Gotiek echter, zal deze sobere, strenge aanpak plaats maken voor vergulde lijsten opgebouwd uit elementen ontleend aan de archi- tectuur: pilasters, gewelven en bogen.

In de zestiende eeuw sculpteert de Florentijnse grootmeester Antonio Barile zijn meesterwerk: de “tondo”, een ronde lijst versierd met polychrome bloemen en uiteindelijk zal de gotische traditie overgaan en voortbestaan in de Renaissance, de laatste etappe voor de grote klassieke stijlperiodes. Tijdens de Renaissance worden soms hele delen van bestaande monumenten gecopieerd. De lijst wordt ook vaak door het toepassen van trompe l’oeil-effecten een verlengstuk van het schilderij.

Afbeelding: Jan van Eyck - Portret van Giovanni Arnolfini en zijn vrouw, Giovanna Cenarini
Lijst: Van Eyck (De Primitieven)
Maar in Italië zien intussen nieuwe types lijsten het daglicht. De belangrijkste bestaat uit een platte strook versierd met polychrome motieven, aan weerskanten begrensd door een rond profiel. Deze nieuwkomer wordt geboren uit verluchtingen gebruikt in Ierse manu- scripten uit de Romaanse periode. Als bij de aanvang van de 17de eeuw de lijst haar grote doorbraak meemaakt, komt het model met het centrale platte stuk het meest voor.

De Spanjaarden zijn de de eersten om te komen aanzetten met hoekornamenten. Ze komen ook op de proppen met een variant voor het midden. De artistieke competitie wordt feller en werkt stimulerend; in Italië zien lijsten met houtsnijwerk het daglicht. De motieven worden hoe langer hoe stoutmoediger. De lijst is net als het schilderij enkel bestemd voor de groten der aarde en is vaak een lofzang op het goddelijke. Ze moet rijkdom, goede smaak en zorgvuldig vakmanschap uitstralen. Het maken van lijsten wordt dan ook alleen toevertrouwd aan de beste houtsnijders, vergulders en schrijnwerkers.

Afbeelding: Raphaël - Colonna Madonna
Lijst: Rafaëllo-vert (Italiaanse Lijsten)

In dezelfde periode gaat in de Nederlanden de voorkeur uit naar omgekeerde profielen, de ene keer versierd met een ribbelmotief, de andere keer afgewerkt met schildpadschelp, wortelhout, es of palissander. Soms vindt je hier zelfs lijsten helemaal uitgevoerd in massief ebbenhout of een andere edele houtsoort.






Afbeelding: Pieter de Hooch - Twee mannen, vrouw en kind op een binnenplaats
Lijst: Terbrugghen-noyer (Hollandse lijsten)
x
Wij maken gebruik van cookies voor onze service. Bezoek je onze website dan ga je akkoord met de cookies. Meer informatie